Promotie van streekproducten kost handen vol geld

Streekproducten zijn helemaal terug van weggeweest. Er wordt van alles uit de kast getrokken om lokale producten aan de man te brengen en daar zijn regelmatig flinke bedragen mee gemoeid. Gemeenten, provincies en zelfs de Europese Unie steken honderdduizenden euro’s in de promotie van regionale producten. Maar of die subsidies ook werkelijk zorgen voor meer verkoop, is maar zeer de vraag.

Lokale initiatieven

Vorige week organiseerde de gemeente Alphen aan den Rijn een dag die in het teken stond van de promotie van streekproducten uit het Groene Hart. Een zogenoemde Groene Hart Marktwagen reed met een bakfiets door de stad en het was mogelijk streekproducten te proeven.

Streekproducten zijn bezig aan een opmars. Want het lokale en authentieke is vandaag de dag weer helemaal hip. Vrijwel elke streek probeert zich op de kaart te zetten met producten uit de regio. Dat gebeurt op allerlei manieren en kriskras door Nederland. Zo organiseerde bijvoorbeeld een supermarkt in Langweer vorige maand een culinaire wandeling waarbij de lokale horecabedrijven een verrassend gerecht met zogeheten waldbeantjes maakten. En in Bunschoten brachten vorig jaar tientallen biologische boeren en koks uit de regio Amersfoort tijdens de Amersfoortse Smaakconferentie streekproducten onder de aandacht.

Het grote geld
Maar het zijn niet enkel deze kleinschalige initiatieven waarmee de producten aan de man gebracht moeten worden. Neem de provincie Groningen. Die maakte eind vorig jaar bekend dat ze de komende vier jaar jaarlijks 250.000 euro uitgeeft om gezond voedsel van eigen bodem te promoten. In totaal dus een miljoen euro. Er is daarvoor een overkoepelend keurmerk in het leven geroepen: ‘Gegarandeerd Groningen’. “Het gaat vaak om leuke activiteiten die stad en platteland bij elkaar brengen. Ik hoop deze met de Regio van de Smaak een duidelijk kader te geven om elkaar op te zoeken en te versterken”, aldus gedeputeerde Wiebe van der Ploeg.

Ook de provincie Zeeland beloonde vorig jaar het project ‘Lekker Regionaal Product’ met liefst 149.541 euro. Dat project was bedoeld om het toeristische aanbod te verbreden en de vraag naar authentiek, natuurlijk voedsel, dus streekproducten, te vergroten. Resultaten van het project waren onder meer de presentatie van streekproducten tijdens de Horecavakbeurs, de promotie-trailer Lekker Zeeuws en de ontwikkeling van een beeldmerk voor Zeeuwse streekproducten.

Overheden schromen dus niet om flink te investeren in de promotie van streekgebonden producten. De Europese Unie is van mening dat het subsidiëren van streekproducten een goede zaak is. Volgens de EU kan het beschermen van streekproducten een stimulans betekenen voor het behoud van lokale cultuur en traditie. Het geeft de consument bovendien de kans om beter de oorsprong te leren kennen van de producten die hij gebruikt. Daarom verstrekt Brussel regelmatig subsidies om streekgebonden producten te promoten.

Ook het Europees fonds voor Regionale ontwikkeling heeft bijvoorbeeld vorig jaar 230.000 euro vrijgemaakt voor de Belgische organisatie RURANT, die daarmee van de Kempen een uitdagend probeert te maken. Het merk 'Pure Kempen' zal streekgebonden producten en diensten uit 46 steden en gemeenten in de Antwerpse Kempen promoten. Ondernemers en lokale uitbaters kunnen het merk gebruiken om hun producten en diensten aan te bieden.

Kritiek
Maar of alle investeringen terugverdiend zullen worden, is zeer de vraag. De Europese Rekenkamer concludeerde onlangs dat er een duidelijke strategie ontbreekt. Daarom adviseert de Rekenkamer dat de Commissie minimumeisen moet bepalen voor de verificatie van productdossiers, duidelijk regels moet opstellen voor de controle door de lidstaten en een strategie moet ontwikkelen om de door Europa erkende streekproducten beter bekend te maken bij potentiële aanvragers en consumenten.

Ook de reacties op nieuwsberichten over subsidies op streekproducten zijn meestal verre van positief. Zo schrijft een anonieme lezer op de website van de Provinciaal Zeeuwse Courant onder het artikel over de subsidie van 149.541 euro voor regionale producten: ‘Waarom subsidies voor deze producten? Als het een goed product was, dan kon het zichzelf heus wel bedruipen. Net als met subsidies voor cultuur; indien het mensen aanspreekt, willen ze er zelf heus wel voor betalen. Nu houden we initiatieven in leven, maar waarom? Voor wie? Pure geldverspilling.’ De lezer is niet de enige. Een andere lezer zegt: ‘Is wel een gemeten of deze subsidies hun doel bereiken? Staat het bedrag ook in verhouding tot verwachte extra inkomsten? Ik stel er vraagtekens bij.’

Op de deze kaart van Nederland vindt u enkele opvallende streekproducten. Van waddenhoning tot woudbonen en van schapenijs tot paardenmelk.