Foodtrends van 2013

Voedsel is net als mode: ieder jaar zijn er weer nieuwe trends. Chips maakt dit jaar plaats voor popcorn, wijn vervangt het bier en kwark met vers fruit is het nieuwe drinkontbijt uit de supermarkt. Bekende foodblogs en trendwatchters laten hun licht schijnen over de nieuwe trends van 2013. Een overzicht.

Crisis

Wat eigenlijk elke trendwatcher wel voorziet is dat de crisis ook dit jaar een grote doorwerking heeft in de manier waarop we over voedsel nadenken en hoe we ermee omgaan. Want wie geen cent te makken heeft, wordt creatief. De populariteit van bijvoorbeeld pop-up restaurants  neemt nog verder toe, net als no-waste concepten als de foodiebag, het principe van ‘bring your own wine’ dat vanuit Australië verder de wereld veroverd en eten uit eigen tuin. Van eenvoudige peterselie en munt tot het verbouwen van aardappelen, kolen en sla. Producten en ingrediënten van dichtbij huis hebben een grote aantrekkingskracht.

Over het algemeen valt te zeggen dat door de crisis de vraag naar eten uit supermarkten blijft toenemen. De prijzen van consumptiegoederen staan flink onder druk. Niet alleen wordt er goed gekeken naar de financiële uitgaven omtrent voeding waarop bespaard kan worden, ook supermarkten zullen blijven stunten met aanbiedingen om klanten te lokken. En dat is goed nieuws voor de hobbykoks.

Terug naar vroeger

Bij tijd en wijle wordt er naar het verleden gegrepen en raakt retro in de mode. Liefhebbers van stamppotjes, stoofgerechten en wentelteefjes mogen het dan ook uitschreeuwen, want ouderwetse gerechten zijn helemaal 2013. Ook de zogenaamde ‘vergeten groenten’ veroveren een steeds grotere plek terug in de kraam van de groenteboer. Denk daarbij aan pastinaken en schorseneer. Ook op televisie gebruiken steeds meer koks deze producten. Verder, vergeet rijst, pasta en couscous, dit jaar gaat het om lokaal en van eigen bodem, dus klassiekers als havermout, gierst, smelt en boekweit zijn weer terug van weggeweest.

Samen eten

Wat in 2012 al in gang is gezet, wordt dit jaar een nog groter fenomeen: het samen eten. Met behulp van social media spreken mensen af om samen te gaan eten. Het gaat zelfs zo hard dat langzamerhand gepassioneerde amateurs het overnemen het horecaveld van de professionals in. Er zijn veel verschillende leuke initiatieven, zoals groepen mensen die bij elkaar komen in het park en allemaal zelf gerechten meenemen. Of koken voor een complete vreemdelingen, zoals in Parijs en New York gebruikt, is ook populair. Je kookt thuis een gerecht en post het op een website. Die website regelt dat het eten bij iemand anders terecht komt. Daar krijg je punten voor. Zo gaat het ruilen van voedsel en veel mensen vinden het geweldig.

________________________________________________________________________

Tot slot een handig lijstje om even duidelijk op een rijtje te zetten wat er dit jaar in en uit is.

Gevecht om het kookprogramma

Het aantal kookprogramma’s is niet op een hand te tellen. Kitchen Boss, Grenzeloos Koken, Born2Cook, My Kitchen Rules, en ga zo nog maar even door. Koken op televise lijkt haast een garantie op succes, maar langzamerhand is de markt verzadigd en ontstaan hier en daar problemen rondom culinaire tv-programma’s.

Zo flopte het door Bridget Maasland gepresenteerde Menu van Oranje op SBS6 gigantisch. Nadat de eerste aflevering slechts 309.000 kijkers trok werd het van primetime afgehaald. Het programma werd voortaan niet op maandag om 21:30 uur uitgezonden, maar op zondag om 18:00 uur waardoor het recht tegenover het succesvolle Life4You kwam te staan. Nu de reeks voorbij is kijkt SBS6 met veel teleurstelling terug. “SBS had heel erg pecht met Menu van Oranje. Dat was een prachtig kookprogramma, maar stond op de verkeerde zender. Als dat overmogen op Nederland 1 wordt uitgezonden, trekt het het driedubbele aantal kijkers.” Aldus SBS-baas Remko van Westerloo.

Ook Paul de Leeuw lijkt zich te realiseren dat een kookprogramma kan eindigen in een grote flop. Samen met andere programmamakers heeft hij al een format voor een dergelijk programma klaarliggen. Hoewel hij een fervent hobbykok is en eerder een kookboek heeft uitgebracht, heeft hij zijn bedenken rondom het kookprogramma. “De Vara is niet van de kookprogramma’s. Dus dat kunnen we daar niet maken. En bij fusieomroep BNN ook niet. Dus ja. Ik weet het nu ook niet. Die discussie kun je pas voeren als je weet welke kant de publieke omroep heen wil.”

Dan is er nog de opvallende ruzie over het kookprogramma van rapper Lange Frans dat op internet te zien is. De Rotterdamse kok en rapper Fonk Loks is namelijk van mening dat Op Z’n Frans erg veel lijkt op zijn eigen Hiphop A La Carte, tegenwoordig Loks Kitchen dat ook op internet wordt uitgezonden. Volgens Loks stelt Lange Frans bovendien dezelfde vragen aan zijn gasten als hij zelf doet. Volgens Lange Frans is er geen sprake van plagiaat. Hij zegt het programma nog nooit gezien te hebben. Niettemin overweegt Loks juridische stappen te ondernemen tegen Lange Frans.

_______________________________________________________________________

Omdat het dus barst van de culinaire tv-programma’s, zie je af en toe door de bomen het bos niet meer. Want welk programma is er voor de thuiskok, wat is meer op amusement gericht en welke programma's zijn een combinatie daarvan? Een lijstje met verschillende kookprogramma’s en waar ze over gaan is daarom geen overbodige luxe.

Kitchen Boss, elke werkdag om 18:00 uur op TLC

Taarten zoals je ze nog nooit gezien hebt. Taarten in de vorm van een vliegtuig, schoen, alles is mogelijk. Bij Kitchen Boss krijg je een kijkje in de keuken van taartenkunstenaar Buddy Valastro. De Italiaan is niet alleen expert in het bakken van taarten, hij maakt ook de heerlijkste Italiaanse gerechten.

James Martin: Champagne, elke donderdag om 16:05 uur op RTL 4

De Britse chefkok James Martin trekt in zijn kookprogramma door de Franse Champagnestreekt waar hij zich mengt onder de lokale bevolking en op zoek gaat naar traditioneel Franse gerechten. Daarbij wordt hij vergezeld door de Britse chefkok Laurence Keogh en de Fransman Daniel. Het is de perfecte combinatie van een kook- en reisprogramma.

Everyday gourmet with Justine Schofield, elke werkdag om 16:35 uur op NET5

Ze blogt over eten, heeft een eigen cateringzaak, schrijft kookboeken en heeft een eigen kookprogramma. Justine Schofield is een alleskunner die zich in haar kookprogramma richt op de thuiskok. Van de meest eenvoudige maaltijden tot de meer geavanceerde kooktechnieken. Haar vrolijke uitstraling en leuke ideeën brengen je in beweging.

Dagelijkse kost, elke werkdag om 18:15 uur op Eén

Jeroen Meus is in België al een ware held. In Nederland krijgt de Vlaming ook steeds meer bekendheid met zijn kookprogramma ‘Dagelijkse kost’. Gekleed in een eenvoudige spijkerbroek en shirtje probeert hij de kijker te inspireren met eenvoudige, maar lekkere gerechten. Van Vlaamse klassiekers tot exquise Italiaans, alles in maar 15 minuutjes.

24Kitchen, digitale zender waarop 24 uur per dag culinaire programma's worden uitgezonden

Een droom voor de echte kookliefhebber: 24 uur per dag, 7 dagen in de week kookprogramma’s. Op de digitale zender 24Kitchen hoef je geen seconde van de dag zonder te doen. Met programma’s als ‘Grenzeloos koken’ en ‘De Makkelijke Maaltijd’ wordt het voor iedere hobbykok mogelijk om zelf lasagne, groentesoep of spaghetti carbonara te maken.

Promotie van streekproducten kost handen vol geld

Streekproducten zijn helemaal terug van weggeweest. Er wordt van alles uit de kast getrokken om lokale producten aan de man te brengen en daar zijn regelmatig flinke bedragen mee gemoeid. Gemeenten, provincies en zelfs de Europese Unie steken honderdduizenden euro’s in de promotie van regionale producten. Maar of die subsidies ook werkelijk zorgen voor meer verkoop, is maar zeer de vraag.

Lokale initiatieven

Vorige week organiseerde de gemeente Alphen aan den Rijn een dag die in het teken stond van de promotie van streekproducten uit het Groene Hart. Een zogenoemde Groene Hart Marktwagen reed met een bakfiets door de stad en het was mogelijk streekproducten te proeven.

Streekproducten zijn bezig aan een opmars. Want het lokale en authentieke is vandaag de dag weer helemaal hip. Vrijwel elke streek probeert zich op de kaart te zetten met producten uit de regio. Dat gebeurt op allerlei manieren en kriskras door Nederland. Zo organiseerde bijvoorbeeld een supermarkt in Langweer vorige maand een culinaire wandeling waarbij de lokale horecabedrijven een verrassend gerecht met zogeheten waldbeantjes maakten. En in Bunschoten brachten vorig jaar tientallen biologische boeren en koks uit de regio Amersfoort tijdens de Amersfoortse Smaakconferentie streekproducten onder de aandacht.

Het grote geld
Maar het zijn niet enkel deze kleinschalige initiatieven waarmee de producten aan de man gebracht moeten worden. Neem de provincie Groningen. Die maakte eind vorig jaar bekend dat ze de komende vier jaar jaarlijks 250.000 euro uitgeeft om gezond voedsel van eigen bodem te promoten. In totaal dus een miljoen euro. Er is daarvoor een overkoepelend keurmerk in het leven geroepen: ‘Gegarandeerd Groningen’. “Het gaat vaak om leuke activiteiten die stad en platteland bij elkaar brengen. Ik hoop deze met de Regio van de Smaak een duidelijk kader te geven om elkaar op te zoeken en te versterken”, aldus gedeputeerde Wiebe van der Ploeg.

Ook de provincie Zeeland beloonde vorig jaar het project ‘Lekker Regionaal Product’ met liefst 149.541 euro. Dat project was bedoeld om het toeristische aanbod te verbreden en de vraag naar authentiek, natuurlijk voedsel, dus streekproducten, te vergroten. Resultaten van het project waren onder meer de presentatie van streekproducten tijdens de Horecavakbeurs, de promotie-trailer Lekker Zeeuws en de ontwikkeling van een beeldmerk voor Zeeuwse streekproducten.

Overheden schromen dus niet om flink te investeren in de promotie van streekgebonden producten. De Europese Unie is van mening dat het subsidiëren van streekproducten een goede zaak is. Volgens de EU kan het beschermen van streekproducten een stimulans betekenen voor het behoud van lokale cultuur en traditie. Het geeft de consument bovendien de kans om beter de oorsprong te leren kennen van de producten die hij gebruikt. Daarom verstrekt Brussel regelmatig subsidies om streekgebonden producten te promoten.

Ook het Europees fonds voor Regionale ontwikkeling heeft bijvoorbeeld vorig jaar 230.000 euro vrijgemaakt voor de Belgische organisatie RURANT, die daarmee van de Kempen een uitdagend probeert te maken. Het merk 'Pure Kempen' zal streekgebonden producten en diensten uit 46 steden en gemeenten in de Antwerpse Kempen promoten. Ondernemers en lokale uitbaters kunnen het merk gebruiken om hun producten en diensten aan te bieden.

Kritiek
Maar of alle investeringen terugverdiend zullen worden, is zeer de vraag. De Europese Rekenkamer concludeerde onlangs dat er een duidelijke strategie ontbreekt. Daarom adviseert de Rekenkamer dat de Commissie minimumeisen moet bepalen voor de verificatie van productdossiers, duidelijk regels moet opstellen voor de controle door de lidstaten en een strategie moet ontwikkelen om de door Europa erkende streekproducten beter bekend te maken bij potentiële aanvragers en consumenten.

Ook de reacties op nieuwsberichten over subsidies op streekproducten zijn meestal verre van positief. Zo schrijft een anonieme lezer op de website van de Provinciaal Zeeuwse Courant onder het artikel over de subsidie van 149.541 euro voor regionale producten: ‘Waarom subsidies voor deze producten? Als het een goed product was, dan kon het zichzelf heus wel bedruipen. Net als met subsidies voor cultuur; indien het mensen aanspreekt, willen ze er zelf heus wel voor betalen. Nu houden we initiatieven in leven, maar waarom? Voor wie? Pure geldverspilling.’ De lezer is niet de enige. Een andere lezer zegt: ‘Is wel een gemeten of deze subsidies hun doel bereiken? Staat het bedrag ook in verhouding tot verwachte extra inkomsten? Ik stel er vraagtekens bij.’

Op de deze kaart van Nederland vindt u enkele opvallende streekproducten. Van waddenhoning tot woudbonen en van schapenijs tot paardenmelk.